هوری ها دارای تمدنی بودند که از دامنه های زاگرس تا نزدیکی دریای مدیترانه را فراگرفته بود. در هزاره سوم پیش از میلاد اثری از آنها در میانرودان عُلیا دیده نشده ولی ظاهراً در بین 1950 و 1750 پیش از میلاد در این ناحیه استقرار یافته و در قرن پانزدهم و شانزدهم پیش از میلاد نفوذ فوق الهاده ای در این حدود به دست آورده اند.
مهاجرت هوری ها از ارتفاعات شرق ترکیه امروزی به طرف میانرودان و سوریه، به صورت امواج گسترده ای بوده است، ظاهراً اورارتوئیان ( خالدهای ) هزاره نخست پیش از میلاد اخلاف هوری ها بودند که در این سرزمین اقامت گزیدند.
زبان هوری ها که به خط میخی نوشته میشد نه سامی بود و نه هند واروپائی، بلکه به گروه زبانهای ” آسیائی ” تعلق داشت. استفاده از ارابه های جنگی بوسیله هوری ها در خاور نزدیک معمول شده است.
نفوذ گسترده هوری ها در سراسر شمال میانرودان و به قدرت رسیدن آنها تحت رهبر خاندان آریایی میتانی، در اواخر نیمه نخست هزاره دوم پیش از میلاد اهمیت ویژه ای را در هنر آشور و به طور کلی خاورمیانه داشته است.
در تمدن هوری خدایان مختلف اقوام مختلف مورد پرستش بودند، ولی خدایان اصلی در تمدن هوری، ” نَشوب ” رب النوع رعد و همسر او ” هِپا “ رب النوع خورشید بوده اند.
گذشته از این دو، در میان خدایان آریایی که مخصوص طبقه ممتاز هوری ( ماریانی ” از واژه هندی ماریا، بمعنی جوان قهرمان “) بوده، میتوان میترا، ورونا و ایندرا را نام برد.
آبشخور:
تاریخ تمدن های مشرق زمین ؛ آسیای کوچک
پژوهشی از علیرضا کیانی ؛ تاریخ فا