سنمرو موجودی است نیمه پرنده و نیمه پستاندار که چون پستانداران به فرزند خود شیر میدهد و در بسیاری از آثار ساسانی به صورت ترکیبی از اژدها و طاووس کشیده شدهاست.
واژة پهلوی سنمُرو ( Senmurv) نام یکی از موجودات افسانه ای ایران است. سنمرو موجودی است نیمه پرنده و نیمه پستاندار که چون پستانداران به فرزند خود شیر میدهد و در بسیاری از آثار ساسانی به صورت ترکیبی از اژدها و طاووس کشیده شده است. او که دوست انسان و دشمن هر نوع مار و نیروی شیطانی است، بر بالای درختی لانه دارد که دانه های آن بیماری و بدی را از وجود انسان دور میکند.
در افسانه های اخیرتر فارسی مانند شاهنامة فردوسی پرندة افسانهای سیمرغ را میبینیم که در بالاترین قلة رشته کوه البرز خانه دارد. سیمرغ شاهنامه پنجه های شیر، پر طاووس، دم مار مانند و سر شیر مانند دارد. اوست که زال پدر رستم را پرورش میدهد و با پر افسانه ای خود که درمان کنندة زخمهاست، زاده شدن رستم را آسان میکند.
بشقاب نقره ای به قطر 7.6 سانتی متر با نقش سیمرغ، سده ی 7 میلادی، مکان نگهداری: موزه ی بریتانیا
سیمرغ در منطق الطیر عطار در کوه قاف لانه دارد و پرندگان در جستجوی او که تمثیل وجود مطلق الهی است، کوهها و بیابانها را طی میکنند و در نهایت از هزاران مرغی که به جستجوی او رفتهاند تنها سی مرغ به انتهای راه میرسند و زمانی که به حریم سیمرغ قدم مینهند و با او سخن میگویند، سیمرغ آیینه ای در برابر آنها می نهد و چون نگاه میکنند می بینند که خود آن سی مرغ، سیمرغ شده اند و وجود سیمرغ چیزی نیست جز خود آن سی مرغ. در حقیقت عطار سر یکی شدن انسان و خدا را اینگونه بیان میکند.
زیرنویس تصاویر از راست به چپ
نقش برجسته ی سیمرغ، ساخت سده ی 7 و 8 میلادی، مکان نگهداری: موزه ی هنرهای اسلامی برلین