اساطیر و بزرگان ایران, داستان ها و روایات تاریخی

پیشدادیان – کیومرث

 

 

پیشدادیان – کیومرث

پیشدادیان ؛ عنوان نخستین شاهان ایران زمین در اساطیر کهن بوده است که پیش از کیانیان پادشاهی بر ایران کردند . نخستین شاه پیشدادی را کیومرث دانسته اند ؛ کیومرثی که توسط از نسب وی مشی و مشیانه ؛ نخستین مرد و زن در سنت مزدیسنی بوده اند ؛ و آخرین شاه پیشدادی گرشاسپ بوده است .

 

کیومرث :

پیرامون روایاتی که در ایران باستان است ، بشر نخستین و نخستین پادشاه چنین نقل شده و آن به نام کیومرث رقم خورده که دارای اهمیت بسیاری از نظر تاریخ نگاران می باشد . در اوستا نام کیومرث چندین بار یاد شده است . کیومرث اولین بشر است و آخرین بشر موعود پیروزگر را سوشیانت گفته اند :

« فروهرهای مردان پاک را می ستاییم . فروهرهای زنان پاک را می ستاییم . همه فروهرهای نیک و توانای مقدس پاکان را می ستاییم ؛ از فروهر کیومرث تا سوشیانت پیروزگر » .

و در بند بعدی دربارۀ کیومرث چنین آمده است :

« فروهر کیومرث پاک را می ستاییم ، نخستین کسی که به گفتار و آموزش اهورامزدا گوش فرا داد . از او خانوادۀ کشوری آریا ” ایران ” و نژاد آریا پدید آمد » .

داستان ها و روایات قدیمی نوشته شده مثل مشیه و مشیانه ( پسر و دختر دوقلوی کیورث ) و گاو او کدت با تغییرات املایی لفظی برابر همان روایات است . کیومرث عمرش هزار سال و پادشاهی او به چهل سال می رسد و این روایات بنا به گفته های ابن بلخی است .
در مورد کار کیومرث اختلاف نظرهای فراوانی وجود دارد که طبری داستانی بلند و طویل در مورد کیومرث آورده :

« اولین مردی که بر زمین ظاهر شد ، پارسیان او را گِل شاه گویند ، زیرا که پادشاهی او الا بر گِل نبود . پس پسری و دختری از او ماند ، ایشان را مشی و مشیانه می گفتند و از ایشان در پنجاه سال هژده فرزند آمد . چون بمردند ، جهان 49 سال بی پادشاه ماند ، تا اوشهنج « هوشنگ » و تا این وقت از عمر کیومرث دویست و نود و چهار سال و هشت ماه گذشته بود » .
نویسندۀ کتاب ذیل با این مندرجات می خواهد بگوید که کیومرث همان بشر نخستین بوده است .
ابن اثیر در کتاب حبیب السیر چنین می گوید : « پیشدادیان با کیومرث ده نفر بودند و مدت پادشاهی ایشان به گفتۀ حمزۀ اصفهانی 2470 سال بوده و به روایت بهرام شاه بن مردانشاه 2734 سال و به روایت حمد الله مستوفی 2450 سال بوده است . نخستین کسی که از نوع انسان که سرپرست کشورهای جهانیان گشت ، کیورمث است . و کیومرث به لغت سریانی حی ناطق گفته می شود . و در نسب کیومرث کیومرث میان گزارشگران اختلاف بسیار است ، چه برخی را باور بر آن است که او بزرگ ترین اولاد صلبی آدم بوده و گروهی گفته اند که قینان بن انوش بن آدم را کیومرث می گفته اند . و باور زرتشتیان بر آن است که کیومرث عبارت از ابوالبشر و لقبش گل شاه بود ، زیرا که در پادشاهی او در فضای جهان غیراز آب و خاک چیزی نبوده است ، و شماری را باور بر آن است که امیم بن لاودین ارم بن سام بن نوح ، کیومرث است » . در کتاب روضةالصفا آمده است که :
به گفتۀ درست ، کیومرث پسر سام بن نوح است .
« کیومرث ، زین و لجام و سواری را پدید آورد و پشم رشتن و جامه و گلیم بافتن را او به مردم آموخت ، و مدت پادشاهیش به روایتی چهل سال و مدت زندگی اش هزار سال بود . بیش تر اوقات شاهیش به جنگ با دیوان گذشت و مردی خداپرست و بی آزار بود » .

 

آبشخور :  

گنجینه تاریخ ایران ( ایران باستان ) ، سعید قانعی ، تهران : پل ، 1388 ، برگۀ 5-8 .

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *