تثلیث خدایان میانرودان
از آن دو موجود نخستین ، لاح مو Lahmou و لاحامو Lahamou پدیدار گردید . ولی این دو خدا چندان تأثیری در جهان نکردند . بعد زمانی نامعین گذشت و از دو موجود نخستین انشر Anshar و کیشر Kishar به وجود آمدند . از انشر و کیشر سه خدا بوجود آمد که مجموع آن ها را تثلیث اول گفتند ، از این قرار : آنو Anou و انلیل Enlil و اِآ Ea .
تثلیث اول :
آنو خدای بزرگ نقاش در آسمان است . انلیل یا بل Bel خدای نیپور Nippour ، خدای هوا و زمین است . اِآ خدای اقیانوس نخستین است .
از روزگار قدیم آنو را رب اعلی دانسته اند . در اوج آسمان مسکن دارد و آن جا را آسمان آنو می خوانند . درگاه او را دو تن از خدایان موسوم به تموزTammouz و گیزیدا پاسبانی می کنند و در برابرش عصا و تاج فرمانروایی نهاده شده است . سایر خدایان هنگام طوفان هراسان شدند و به آسمان انو پناه بردند و مانند سگ در روی دیوار قصر او چمپاته زدند و چندان در آن جا توقف کردند تابوی قربانی اوتاناپیشتیم Out-Napishtim که به شکرانۀ ختم طوفان کباب به مشام آن ها رسید و مانند مگس بر قربانی جوشیدند .
با این که کسی در علو مقام آنو شکی نداشت ؛ پس از انقراض دولت سومر و آکاد و استیلا یافتن بابل عظمت مقام آنو به خدای بابل « مردوک » رسید .
انلیل خدای هوا و زمین ، در بعضی کتیبه ها خیلی با عظمت نام برده شده است و تاج و تخت آنو را به او داده اند ، او را بل به معنی خداوند خوانده اند . شغل او بیشتر مستشاری خدایان است . طوفان به امر او حادث گردید . هم اوست که بشر را به دست سلاطین داد تا او را در طریق عدل هدایت کنند .
اِآ Ea در لغت سامی یعنی خانۀ آب است . این خدا در سرمنزل معرفت مقام دارد و مظهر معرفت آبی است که حامل زمین و محیط بر خاک است . تمثال او را به شکل حیوانی مرکب از بز و ماهی رسم کرده اند . این پروردگار برای معرفت به حکمت خود انسان را از مشتی گل سرخ ساخت و از نفس خویش در او دمید ، چون طوفان فرا رسید جمعی را نجات داد ، صنایع و پیشه های بسیاری به بشر آموخت ، این خدا به پادشاهان عقل می بخشید و روحانیان را در اجرای تکالیف دینی و کارهای جادوگری کمک می کرد .
تثلیث دوم :
تثلیث دوم مرکب از سین Sin خدای ماه و دو فرزند او شمش Shamash خدای خورشید و ایشتار Ishtar خدای زهره .
در اور or یعنی شهری که طبق سفر پیدایش تورات ، حضرت ابراهیم از آن جا هجرت کرد ، سین « خدای ماه » سلطنت می کرد . اوقات و ازمنه را در اختیار داشت و گناهکار را قرین آه و اشک می ساخت .
شمش یا خدای خورشید ؛ خدای عدالت و قاضی بزرگ جهانیان است که ظلم را از میان می برد و قوانین حقه را به حمورابی و سایر پادشاهان دادگر تلقین می کند . علامت او در کتیبه ها قرصی است مزین به یک ستاره که دارای چهار شاخه است و از میان هر شاخه رشته نور مواجی ساطع است و گویی دو شعلۀ آتش از دوش های مجسمۀ او برمیخیزد .
ایشتار خدای نیک خواه است . گاهی او را دختر آنو و گاهی دختر سین و زمانی خدای جنگ و شهوت خوانده اند . کوشش او در فریفتن و عاشق کردن بنی آدم است . سایر خدایان ماه که در میانرودان بودند در شخص ایشتار مستتر شدند . او را بصورت زنی جنگجو که بر پشت دو شیر ایستاده است و تیری در دست دارد نشان می دهدن . در یک دست سلاحی منحنی و در دست دیگر گرزی با سرشیر گرفته است .
آبخشور :
آشنایی با ادیان قدیم ایران و بین النهرین ، مهرداد ایزد پناه ، تهران : محور ، 1381 ، برگۀ 90-93 .
با سلام
ممکنه لطف بفرمایید کتاب کامل رو قرار بدید؟
ممنون میشم
چشم بزودی قرار می دهیم