پارس کنداب ماتیکان / شاخ آب پارس / استاد اقتداری
نگارنده : ساسان هخامنشان
استاد احمد اقتدارى در سال ۱۳۰۴خورشیدی در شهر لار فارس چشم به جهان گشود. در پنج یا شش سالگى به مکتب خانه اى در شهر لار رفت. اندکی پس از پایه گذاری ی مدرسه ی دولتى در لار او را از مکتب خانه بازگرفتند و به مدرسه ی دولتى فرستادند. دروس شش ساله ی ابتدایى را آن جا خواند. جایزه ی شاگرد اولى استان (ایالت آن روز) فارس را در این شش سال دریافت کرد. دوران سه ساله ی دبیرستان را در شهر لار گذراند در دانش سراى مقدماتى شیراز نام نویسى کرد. پس از دو سال دانش آموزی در این دانش سرا برای آموزگارى به شهر لار برگشت و در سال هاى اول تا چهارم ابتدایى به پیشه ی آموزگارى پرداخت. در آغازین ماه های سال ۱۳۲۵؛ حدود یک سال پس از ازدواج با این که مى توانست از معافیت استفاده کند، اما عشق به میهن سبب شد که براى خدمت وظیفه راهی تهران شود. پس از پایان سربازی در سال ۱۳۲۸که نخستین کنکور دانشکده ی حقوق و علوم سیاسى و اقتصادى تهران برگزار مى شد، در این دانشگاه پذیرفته شد و با گرفتن مدرک لیسانس به دبیرى در دبیرستان هاى تهران پرداخت و در دانشسراى مقدماتى پسران به خدمت آموزشى گماشته شد. در سال ۱۳۳۲ پروانه ی کارآموزى وکالت درجه یک پس از درخواست یکساله، برایش صادر شد. سال ۱۳۳۴موفق به گرفتن پروانه ی وکالت پایه یکم دادگسترى گردید تا افزون بر ۳۰سال معلمى و خدمت به نونهالان این مرز و بوم چهل سال هم در پیشه ی وکالت دادگسترى به جامعه ی خود خدمت کند. احمد اقتدارى در درازای زندگى سرشار از دانش و ادب خود نزدیک به چهل کتاب با ارزش و بیش از سَد مقاله ی علمى به چاپ رسانده است. در میان آثار او از تصحیح و همت گماردن به انتشار دیوان اشعار شاعران، ترجمه ی آثار پژوهشی نویسندگان و پژوهشگران غیرایرانى تا چاپ داستان هاى مثنوى، منطق الطیر و هزار و یک شب و همچنین پژوهش های علمى در زمینه ی لهجه شناسى، زبان و فرهنگ مناطق مختلف کشور را مى توان یافت. زندگی احمد اقتدارى سرشار از تلاش، کوشش و آفرینش است. آفرینش 24 کتاب و بیش از 200 مقاله ی علمی، نشان دهنده ی توانایی ها و کوشش های عاشقانه ی وی به ایران زمین، و به ویژه سرزمین فارس است. اقتداری کارهای گوناگونی را پیشه ی خود ساخته است که می توان به آموزگاری و دبیری، مدیریت های فرهنگی، تدریس در دانشگاه تهران، فعالیت های اجتماعی و سیاسی، وکالت دادگستری، و مقاله نویسی در نشریات گوناگونی همچون «یغما» و «فرهنگ ایران زمین» اشاره نمود. در کنار این امور در برگزاری گردهمایی های علمی نیز مشارکت تلاشگرانه داشته است از جمله برگزاری سمینار «خلیج فارس در سال 1342» و برگزاری نمایشگاه آثار سدید السطنه کبابی بندر عباس در سال 1354 در دانشگاه تهران. بنیاد فارس شناسی در نوزدهم آبان ماه 1379 با همراهی استادان برجسته تاریخ و ادب کشور، و انجمن آثار و مفاخر فرهنگی استان فارس به دلیل سپاس از زحمات بی دریغ احمد اقتدارى در حیطه ی دانش و فرهنگ، از او ستایش به عمل آورد. آثار احمد اقتداری را می توان به تالیفات ، مقالات و سخنرانی ها بخش کرد ضمن این که مجموعه مقاله هاى او در این زمینه با نام «کشته ی خویش» به چاپ رسیده است که روی هم پنجاه مقاله را دربرمى گیرد و مجموعه سخنرانى هایش با نام «از دریاى پارس تا دریاى چین» منتشر شده است. مهمترین پژوهش استاد اقتدارى پژوهشى درباره ی خلیج فارس است. اهمیت راهبردی ی این منطقه و این که خلیج فارس به اندازه ی دیرینگی و پیشینه اش شناخته شده نیست؛ بایستگی ی پژوهش درباره ی شناسایى جنبه هاى گوناگون آن را بیش از پیش بر ما آشکار مى کند. آنچه امروز درباره ی این منطقه مى دانیم و آنچه در دست داریم بر پایه ی گمان و پندار یا برپایه ی افسانه هاى کهن و اسناد تاریخى مانند تورات، کتیبه هاى میخى و آثار بر جا مانده از دوران باستان است و در این میان اقتدارى با توجه به جنبه هاى مختلف خلیج فارس از جمله زبان هاى محلى، آثار باستانى، تاریخ و جغرافیاى منطقه، نام خلیج فارس و … مقاله هاى متنوع و آموزنده اى در شناسایى آن نوشته که مى توان به این موارد اشاره کرد: 1-زبان هاى محلى و فولکلور خلیج فارس 2-اسناد فارسى، عربى و ترکى در آرشیو ملى پرتغال درباره هرمز و خلیج فارس 3-سرگذشت تاریخى چهار جزیره در خلیج فارس4- تاریخ و جغرافیاى خلیج فارس5- خلیج فارس و آشنایى با امارات آن6- محاکمه ی خلیج فارس نویسان7- خلیج فارس و نام آن. ضمن این که کتابى با عنوان یکصد و پنجاه مقاله در زمینه هاى ایران شناسى و خلیج فارس از او به چاپ رسیده است که مى تواند به عنوان آبشخوری در شناخت این منطقه ی پر اهمیت مورد بهره بری قرار گیرد. و نیز تلاش هاى اقتدارى در هویت بخشیدن به لارستان و نگرش تازه به تاریخ، فرهنگ و جغرافیاى این ناحیه بسیار مهم و ستودنی است احمد اقتدارى، افزون بر پژوهش، طبعى شاعرانه و روحى لطیف دارد گرچه او خود را شاعر نمى داند اما او شاعرى است که تجربیات اجتماعى و زندگى خود را در شعرهایش مى گنجاند
آثار:
1.- آتشکده ی کاریان و آتشکده های فارس – ناتمام
2. آثار شهرهای باستانی سواحل و جزایر خلیج فارس و دریای عمان
3. آیین دریانوردی کهن در اقیانوس هند و خلیج فارس
4. از دریای پارس تا دریای چین
5. بشنو از نی: ندای نی
6. بشنو از نی: نیاز نی
7. بشنوی از نی: نوای نی
8. تحشیه ی ارجان و کهکیلویه
9. تحشیه ی سرگذشت کشتی رانی ایرانیان
10. تحشیه ی دیوان سدید الدوله – ناتمام
11. تحشیه ی عهد مسم (سفرنامه ی خسرو میرزا) – ناتمام
12. تحشیه ی مشوش نامه – ناتمام
13. ترجمه ی لار در قرون وسطی – ناتمام
14. تصحیح باغستان لارستانی
15. تصحیح بندر عباس و خلیج فارس
16. تصحیح تاریخ مسقط وعمان و بحرین و قطر و روابط آن ها با ایران
17. تصحیح دیوان شیدای گراشی
18. تصحیح سرزمین های پیرامون خلیج فارس و دریای عمان در صد سال پیش
19. تصحیح سفرنامه ی سدید السطنه
20. خلیج فارس (این اثر جایزه ی ویژه ی یونسکو در ایران را به خود اختصاص داده است. [ کمال سروستانی، سخن اول، ص 6 ]
21. خوزستان و ممسنی و کهکیلویه
22. دیار شهر یاران (ج 1)
23. دیار شهر یاران (ج 2)
24. سایه ی سیمرغ – ناتمام
25. صد و پنجاه مقاله در زمینه ی ایران شناسی و خلیج فارس – ناتمام
26. فرهنگ لارستانی
27. کاروان عمر
28. کشته ی خویش
29. لارستان کهن
30. لارستان کهن و فرهنگ لارستانی
31. زبان لارستانی، به کوشش صادق رحمانی
1. خیراندیش، عبدالرسول – «سبک تاریخ نگاری استاد احمد اقتداری»، فارس شناخت، پاییز 1379، صص 5-143.
2. ریاحی، محمد امین – اقتداری محقی آشنا، فارس شناخت، پاییر 1379، ص 124.
3. قاسمی – کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، ص455.
4. کمالی سروستانی، کوروش، سخن اول، فارس شناخت، پاییز 1379، ص66.
5. یاسینی، قاسم – نقش احمد اقتداری در احیای آثار سدید سلطنه ی کبابی، فارس شناخت، پاییز 1379، ص 27.