از آن جا كه مجبورم از راه ترجمه زندگي‌ام را بگذارنم، فكر كردم بهتر است كه با ترجمه‌ي كتاب‌هاي تاريخي، خدمتي از نظر فرهنگي به كشورم بكنم.
… تعصبات ضد ايراني در قرن 17 و 18 و حتي 19 در ميان تاريخ‌نويسان غربي به وجود آمد كه در حال حاضر، رسوبات اندكي از آن باقي مانده است.
البته اين را كه مي‌گويم، در ميان دانشمندان‌شان است، در مورد افراد عادي كه غرض ورزي‌هاي سياسي مي‌كنند.
گرچه در قرن اخير، دانشمندان غربي هم سعي كردند جانب بي‌طرفي را بگيرند.
اين را براساس كتاب‌هاي زيادي كه در مورد ايران باستان خوانده‌ا‌م يا ترجمه كردم، مي‌گويم. تنها در مورد هخامنشيان، شش كتاب و در مورد كل ايران باستان، بيش از 10 كتاب ترجمه كرده‌ام. و اكثر آن‌ها سعي كرده‌اند بي‌طرفي را رعايت كنند.
تنها استثنايي كه در اين روزگار با آن برخورد كردم، آقاي « امانوئل كوك» است. ايشان شيفته يونان است، تا اينجا اشكالي ندارد، هر كسي مي‌تواند شيفته هر جايي كه دلش خواست باشد و لي وقتي قلم به دست مي‌گيرد كه تاريخ بنويسد، بايد خوب مطالعه كند، خوب فكر كند و بي‌طرف باشد. ديگر در قرن بيست و يكم كه ما نبايد نسبت به دو هزار و پانصد سال پيش كمپلكسي داشته باشيم. بايد بي‌طرف بنويسيم. متاسفانه ايشان نه تنها اين كار را نكرده بلكه مكرر در مكرر به مردم ايران و تاريخ ايران توهين مي‌كند و دروغ مي‌گويد.
براي مثال، چند مورد را خدمتتان عرض مي‌كنم. در آغاز منابع تاريخ ايران را، برمي‌شمرد : كتاب مقدس، سنگ نوشته‌هاي ايرانيان، نوشته‌هاي مورخان يوناني به ويژه تاريخ هرودوت. سپس دو منبع نخست را رد مي‌كند. مي‌گويد تورات كتاب مذهبي است و اصلا درست نيست پس آن را كنار مي‌گذارم. سنگ نوشته‌هاي ايراني را هم تبليغات مي‌شمرد و رد مي‌كند و مي‌گويد، « متاسفانه چند سال اخير در غرب مد شده كه مي‌گويند استوانه كورش منشور حقوق بشر است. چنين چيزي نيست و نوشته‌هاي آن يك مشت حرفهاي تبليغاتي است». در حالي كه مي‌دانيم چنين نيست. كورش در اين استوانه شرح مي‌دهد كه يهوديان را آزاد كرده، به مردم آزادي داده، مردم را در زبان و دين‌شان آزاد گذاشته، معابد آن‌ها را به خرج ايران بازسازي كرده و … تبليغاتي در كار نيست. همه اين كارها را كرده است. بله، در قرن بيست و يكم هيچ اشكالي ندارد كه شما با صدها ماهواره تلويزيون برويد همان بابل را بگيريد و ادعا كنيد كه به خاطر آزادي رفتيم، در حالي كه همه دنيا داد مي‌زنند كه به خاطر نفت، به عراق رفتيد. ولي كورش كه روي كوزه كوچك استوانه‌اي دو هزار و پانصد سال پيش كارهايي را كه واقعا كرده، برمي‌شمرد، تبليغات كرده است. شما مي‌دانيد كه كورش با شاهاني كه جنگيده و مغلوبشان كرده، هيچ كدام را نكشته، بلكه به آنان زمين و ملك داده و همه آنان تا آخر عمر با شادي و سلامت زندگي كردند.
مي‌ماند منبع سوم كه آقاي كوك مي‌گويد فقط به تاريخ هرودوت اعتقاد دارد. در حالي كه بعد از تاريخ هرودوت اعتقاد دارد. در حالي كه بعد از 2500 سال اين همه تحقيق شده، سنگ نوشته‌هايي كشف شده، اين همه خرده سفال در نسا، سيلك و غيره كشف شده، الواح تخت جمشيد پيدا شده، كتيبه بيستون و استوانه كورش خوانده شده، اين همه اطلاعات از ديد ايشان تبليغات است و فقط حرفهاي هرودوت درست است كه دشمن ما بوده و در مورد ايران غرض ورزي كرده است.
البته ما گله‌ايي از هرودوت نداريم كه دو هزار و پانصد سال پيش صحبت‌هايي كرده و در مقابل آن 10 تالان طلا كه مبلغ زيادي بوده، جايزه گرفته است. (از قول آلبر ماله در كتابي با مضمون ايرانيان و يونانيان باستان). و از آن جا كه بسياري از مردم بي‌سواد بودند، هم‌چنين به منظور تبليغات، عده‌اي خطيب حرفهاي اين كتاب را در آگورا براي مردم مي‌خواندند.
( بخش‌هايي از گفت‌وگوي آرزو رسولي و ميترا بخيتار با مرتضي ثابت‌فر / اعتماد 3 اسفند ماه 1382 ـ ص 8)
