تاریخ و تمدن ایران باستان, جشن ها و رسوم ایران باستان

تاریخچه “هفت سین” یا “هفت شین “

تاریخچه “هفت سین” یا “هفت شین “

نگارنده: بارانمهر

تاریخچه هفت سین یا هفت شین  - تاریخ فا

زمان ساسانیان هفت شین رسم متداول مردم ایران شد و شمشاد در کنار بقیه شین هاى نوروزى، به نشانه سبزى و جاودانگى برسر سفره قرارگرفت. بعد از سقوط ساسانیان وقتى که مردم ایران اسلام را پذیرفتند، سعى کردند که سنت ها و آیین هاى باستانى خود را هم حفظ کنند. 

اما نمادهای هفت شین 

در آغاز سال نو برای آنکه سالی پر از اندیشه های پاک داشته باشند ، 7شین را به نماد یا سَنبُل اندیشه ی پاک در سفره ی خویش قرار می دادند تا آن سال را آنگونه بگذرانند و از هر کدام از شین ها ، اندکی بر زبان خود می گذاشتند چرا که بر این باور بودند همانگونه که سالی را آغاز کنند تا پایان نیز همانگونه خواهند بود.
1- شمع : به نماد اینکه زندگیشان همیشه پرنور و روشن باشد ، چرا که ایرانیان از دیرباز آتش و روشنی را پرتوی از خداوند می دانستند.
2- شیر : برای آنکه زندگیشان پربرکت و سرشار از بخشایش پروردگار باشد ، چرا که اولین خوراکی که از پروردگار به انسان ارزانی گشته شیر مادر است.
3- شکر : به نماد آنکه زندگی شیرین تا پایان سال داشته باشند.
4- شوری : برای آنکه نمک زندگیشان بیشتر گردد.
5- شراب : شراب می نوشیدند و سال را به شادی آغاز می کردند تا شادیشان تا پایان سال پابرجا باشد.
6- شاهی : شاهی را شاه همه ی گیاهان و سبزیجات می دانستند و از آنجا که گیاهخواری از آغاز در ایران باستان رواج داشت ، برای پرهیز از کشتن چهارپایان ، سال را با خوردن گیاه آغاز می کردند.

7- شاهنامه : شاهنامه چه از زمانی که فردوسی آن را گردآوری نکرده بود و چه پس از گردآوری ، همیشه بر روی سفره ی 7 شین بود تا مردم از داستانهای آن در آغاز سال ، یکی خوانده و درس زندگی بیاموزند.

یکی از دلایل تغییر هفت شین ، در دین اسلام «شراب» حرام اعلام شده بود، آنها، خواهر و همزاد شراب را که سرکه» مى شد انتخاب کردند و اینگونه شین به سین تغییر پیداکرد. 

امروزه سفره هفت سین را روی زمین یا روی میز پهن می کنند و هنگام تحویل سال نو اعضای خانواده دور سفره هفت سین جمع می شوند و برای داشتن سالی پر از شادی و خیرو برکت دعا میکنند. 
بعضی سفره هفت سین را در مدت سیزده روز نوروز نگه می دارند و در پایان این دوره، در روز سیزده نوروز، سبزه ی سفره هفت سین را به آب می دهند.
نمادهای سفره ی هفت سین:
سنجد: نماد عشق و دلباختگى است و از مقدمات اصلى تولد و زایندگى. عده اى عقیده دارند که بوى برگ و شکوفه درخت سنجد محرک عشق است.
سبزه: نماد شادابى و سرسبزى و نشانگر زندگى بشر و پیوند او با طبیعت است.
سمنو: نماد زایش و بارورى گیاهان است و از جوانه هاى تازه رسیده گندم تهیه مى شود.
سکه: که نمادى از خیر و برکت و درآمد است.
سیب: هم نماد مهر و مهرورزی.
سماق و سیر :نماد چاشنى و محرک شادى در زندگى به شمار مى روند. 
 
اما غیر از این گیاهان و میوه هاى سفره نشین، خوان نوروزى اجزاى دیگرى هم داشته است: 
دراین میان « تخم مرغ» نماد زایش و آفرینش است و نشانه اى از نطفه و نژاد. «آینه» نماد روشنایى است و حتماً باید در بالاى سفره جاى بگیرد. «آب و ماهى» نشانه برکت در زندگى هستند.
ماهى به عنوان نشانه اسفند ماه بر سفره گذاشته مى شود.
کتاب مقدس هم یکى از پایه هاى اصلى سفره هفت سین است و براساس آن هرخانواده اى به تناسب مذهب خود، کتاب مقدسى را که قبول دارد بر سفره مى گذارد.
چنانچه مسلمانان قرآن، زرتشتیان اوستا و کلیمیان تورات را بر بالاى سفره هایشان جاى مى دهند.
درسر سفره هفت سین زرتشتیان درکنار اسپند و سنجد، « آویشن» هم دیده مى شود که به گفته موبد فیروزگرى خاصیت ضدعفونى کننده و دارویى دارد و به نیت سلامتى و بیشتر به حالت تبریک بر سر سفره هفت سین گذاشته مى شود.
شاخه هاى سرو، دانه هاى انار، گل بیدمشک، شیر نارنج، نان و پنیر، شمعدان و… را هم مى توان جزو اجزاى دیگر سفره هفت سین دانست.

لینک این مطلب در تالار گفتمان تاریخی تاریخ فا:

موضوع: تاریخچه “هفت سین” یا “هفت شین “

افکار و عقاید خود را با دیگران در تالار گفتمان تاریخ فا به اشتراک بگذارید و همچنین از کتابخانهو نگارخانه تاریخی این تارنما دیدن فرمائید:

با تاریخ فـا ، مرجع تاریخ و تمدن ایران و جهان باستان همراه باشید…

تاریخ فا ، مرجع تاریخ و تمدن ایران و جهان

TarikhFa.com

مطالب مرتبط

3 نظر در “تاریخچه “هفت سین” یا “هفت شین “

  1. کرمان گفت:

    ممنون خیلی آموزنده است

  2. دانیال گفت:

    یعنی با تمام وجود تاسف می خورم وقتی می بینم شما می دانید که در اسلام شراب حرام است ولی نمی دانید پیش ازآن در ایران(حتی تا سده ی 8 قمری) به شراب باده یا می گفته می شدهاست. یا مثلاً نمی دانید شمع کلمه عربیست و یا ….. پدر آمرزیده من گمان میکردم این سایت یک حرف هایی دارد برای گفتن.

    1. درود بر شما دوست گرامی
      همه ی ما دلسوز زبان مادریمان هستیم. اما ایراداتی که شما گرفتید غیر منطقی هستند و این تارنما با وجود علاقه ی شدیدی که به پالایش زبان پارسی دارد، برای قابل درک شدن متن و توجه به فهم خواننده، باید از زبان رایج و متدوال جامعه استفاده کند و همانطور که خودتان اشاره کردید تا سده هشتم به شراب باده میگفتند. اما در جامعه ی امروز ما استفاده کامل از این لغات در یک جمله امکان پذیر نیست و باید به مرور زمان این جایگزینی انجام گیرد.
      در متنی که خودتان در انتقاد از تارنمای تاریخ فا نگاشته اید، سرشار از کلمات بیگانه است، کلماتی که هزاران سال در واژگان پارسی آمیخته شده و جدا کردن و پالایش تمام این لغات کاری غیر ممکن و مضحک می باشد.
      در پایان از اینکه نظر خود را بیان کردید سپاسگذارم…

پاسخ دادن به حامد محمدپور لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *